Grootse groene plannen voor zeewierbedrijf in Beverwijk
“Ik hou van Beverwijk, ik hou van de industrie hier en denk dat het heel bijzonder is wat hier allemaal gebeurt. Met alle kennis en vaardigheden die hier aanwezig zijn, kunnen we een groenere industrie creëren.” Aan het woord is Nikki Spil. Ze was zeewierboer in de haven van IJmuiden, nu is ze medeoprichter van een zeewierraffinaderij. De grootse plannen van het jonge bedrijf zijn onlangs beloond met een fikse Europese subsidie.
In een raffinaderij worden grondstoffen bewerkt. Ze worden gezuiverd of in zuivere bestanddelen gescheiden. En daar is zeewier heel geschikt voor, want het is een echt wondergewas dat je op allerlei manieren kunt gebruiken voor een schone en duurzame toekomst. Die boodschap heeft Nikki de afgelopen jaren onvermoeibaar uitgedragen. “In onze raffinaderij maken we twee verschillende producten. Ten eerste een biostimulant. Dat is een heel geconcentreerde vloeistof die je kunt gebruiken als plantenvoeding, als meststof. In de landbouw en in kassen heb je dan geen synthetische mest meer nodig. Het andere product is een vezel, en dat is een perfecte basis voor bioplastic. Veruit het meeste plastic wordt nu nog gemaakt uit olie en dat is enorm vervuilend. Plastic uit zeewiervezels is daarom een grote milieuwinst.”
Veelbelovende veldtesten
Nikki is een aanstekelijke spraakwaterval die de groene toekomst al levendig voor zich ziet. Maar voor het zover is, moet er nog wel werk worden verzet. De komende jaren gaan ze de biostimulant uitgebreid testen, zodat het op verschillende gewassen zo goed mogelijk werkt. “We zijn in Engeland al gestart met testen op aardappels en paprika’s, en ook op gebruik in de veehouderij. De reacties zijn positief. Met onze recepturen hebben we eerder ook al universitair onderzoek laten doen naar chrysanten, waaruit bleek dat de bloemen sterker werden door onze voeding. We gaan nu verder met veldtesten in Nederland.”
Groeiend bedrijf
De testlocatie waar de recepturen worden ontwikkeld, bevindt zich nu nog in De Broedmachine, een broedplaats voor ambachtelijke en creatieve ondernemers aan de Parallelweg in Beverwijk. “Maar dankzij de subsidie kunnen we opschalen, dus we gaan waarschijnlijk naar een nieuwe ruimte ergens in de regio.”
Met ‘we’ verwijst Nikki naar Roy Wormsbecher, die zich bezighoudt met de techniek en de ontwikkelingen van de producten en Dirk Jan Vos, die ze prijst om zijn grote kennis van procestechnieken en voedselveiligheid. Samen hebben ze de BV Holdfast and Stipe opgericht. De naam verwijst naar de bijzondere anatomie van zeewier: holdfast is de wortel, stipe is de stengel.
Einde van de zeewierboerderij
Holdfast and Stipe zal bij de meeste mensen nog geen belletje doen rinkelen. Veel bekender is Nikki als het gezicht van de Zeeboerderij IJmond en later de Seaweed Farmers. De zeeboerderij is regelmatig in het nieuws geweest. Het leek een geweldige kans om het water van de haven van IJmuiden schoner te maken, een toevluchtsoord te bieden aan dieren én tegelijkertijd een onderneming te laten bloeien. Het doet Nikki nog steeds pijn om te zeggen dat ze de stekker eruit moesten trekken. “Verschrikkelijk. De zeeboerderij was geweldig. Als ik op de vlonder liep voelde ik me net een Disneyprinses, er zaten altijd zwanen, aalscholvers en ijsvogels op de boeien. Maar de waterkwaliteit in de haven is niet goed genoeg, waardoor we de oogst niet konden voorspellen. Zeewier heeft nutriënten nodig om goed te kunnen groeien. Ook was het lastig om vergunningen te krijgen voor uitbreiding.”
Avontuur in Wales
Het nieuws over de IJmuidense zeeboerderij trok ook internationale interesse. Zo werd Nikki gebeld door Câr y Môr, zeeboeren in het uiterste puntje van Wales. “Ze hebben daar alles wat wij niet hadden: goede waterkwaliteit, vergunningen, een grote ligplaats. Maar ze hadden nog veel vragen over het boeren.”
Met de kennis die Nikki in IJmuiden heeft opgedaan, kan ze het project in Wales verder helpen. Ze is nog steeds bij de organisatie betrokken. De twee projecten versterken elkaar: “We zijn daar al begonnen met de bouw van een fabriek voor de productie, dat willen we hier ook gaan doen.”
Kennisdelen
Naast de productontwikkeling gaat Holdfast and Stipe zich ook bezighouden met kennisdelen. Nikki is met landbouwhogescholen in gesprek om een educatieprogramma over biostimulanten te ontwikkelen, zodat jonge landbouwers leren dat er alternatieven zijn voor synthetische bemesting. Ook komt er een e-learning voor individuele boeren. “We willen die kennis zo breed mogelijk uitzetten, het is zo belangrijk dat mensen wéten dat het ook anders kan.”
Klaar om te knallen
Testen, ontwikkelen, produceren en kennisdelen: dankzij de subsidie komt nu alles in een ‘snelkookpan’, zoals Nikki het uitdrukt. Het Just Transition Fund (JTF) waar ze een bijdrage uit krijgen, is bedoeld voor een rechtvaardige transitie naar een klimaatneutraal Europa. De EU heeft dit fonds speciaal in het leven geroepen voor gebieden waar die overgang veel impact heeft, zoals in de industriële IJmond. “We hebben er de afgelopen maanden hard aan gewerkt om die subsidie binnen te krijgen, nu gaan we echt knallen.”
Ze benadrukt dat dit nooit was gelukt zonder alle mensen die de zeeboerderij hebben gesteund. “Er zijn veel mensen hier in de IJmond die altijd in onze plannen en dromen hebben geloofd. Daar ben ik heel dankbaar voor.”