Gezondheid

Gemeente Beverwijk zet zich in om inwoners gezond te laten zijn en blijven. Mee kunnen (blijven) doen, gezond en veilig opgroeien, mentaal welbevinden en wonen in een gezonde leefomgeving zijn hierbij belangrijk. Het bevorderen van de gezondheid van inwoners heeft ook effect op andere beleidsterreinen: met een goede gezondheid kunnen mensen langer werken en participeren. Daarnaast maken we gebruik van GGD advies ten aanzien van het aanscherpen van vergunningen van industrie en bedrijvigheid in de IJmond in relatie tot het verbeteren van de leefomgeving.

1. Inleiding

Voor u ligt de uitvoeringsagenda Samen gezond in Beverwijk. Met deze agenda wordt uitvoering gegeven aan het amendement (INT-21- 59320), zoals in de raadsvergadering van 29 april 2021 is besloten.

In het amendement is het college verzocht om een lokale vertaalslag te maken van de vraagstukken uit de Regionale nota gezondheid 2021-2028 Samen gezond in Kennemerland (IN-21-71286). Vanuit de Wet Publieke Gezondheid vindt gemeente Beverwijk het belangrijk dat ingezet wordt op gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming van onze inwoners.

Gemeente Beverwijk zet zich in om inwoners gezond te laten zijn en blijven. Mee kunnen (blijven) doen, gezond en veilig opgroeien, mentaal welbevinden en wonen in een gezonde leefomgeving zijn hierbij belangrijk. Het bevorderen van de gezondheid van inwoners heeft eveneens effect op andere beleidsterreinen: met een goede gezondheid kunnen mensen langer werken en participeren. Daarnaast maken we gebruik van GGD advies ten aanzien van het aanscherpen van vergunningen van industrie en bedrijvigheid in de IJmond in relatie tot het verbeteren van de leefomgeving.

Gezondheid is meer dan wat inwoners zelf kunnen doen en moet gezien worden als een onderdeel van een breder geheel. Gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte. Het gaat steeds meer om:

‘Het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven’.

In de voor u liggende uitvoeringsagenda sluiten wij aan op de gezondheidsthema’s uit de Regionale nota gezondheid 2021-2028 Samen gezond in Kennemerland (IN-21-71286) en het Leefstijlakkoord Beverwijk (INT-21-61562). Wij nemen de daarbij behorende ambities over. Daarnaast heeft de coronacrisis directe en indirecte impact gehad op de volksgezondheid en op zorg en welzijn van onze inwoners. Sommige gezondheidsopgaven zijn door corona groter en urgenter geworden, zoals een actieve leefstijl en het eenzaamheidsvraagstuk.

Afbakening

De uitvoeringsagenda is net als de Regionale nota gezondheid 2021-2028 Samen gezond in Kennemerland (IN-21-71286) opgesteld aan de hand van twee sporen: gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming. De focus van de uitvoeringsagenda Samen gezond in Beverwijk ligt op gezondheidsbevordering. Gezondheidsbevordering gaat over het stimuleren van een gezonde leefstijl. In de uitvoeringsagenda focussen wij ons op de gezondheidsthema´s eenzaamheid, roken, overgewicht en het mentaal welbevinden.

Gezondheidsbescherming is opgenomen in het programma Gezondheid en Luchtkwaliteit (INT-21-61710). Daarnaast wordt gekeken hoe extra ingezet kan worden in het bewerkstelligen van een gezondere (fysieke) leefomgeving in Beverwijk. Gezondheid krijgt een steeds prominentere rol in opgaves zoals de inrichting van de fysieke leefomgeving en de Groenvisie.

Financiën

De acties in de nota worden gefinancierd met incidenteel en/of structureel geld. De middelen zijn opgenomen in verschillende programma’s van de begroting, zoals:

  • programma 4: Onderwijs;
  • programma 5: Sport, Cultuur en Recreatie;
  • programma 6: Sociaal Domein;
  • programma 7: Volksgezondheid en Milieu.

Hiernaast wordt er met behulp van financiële rijksmiddelen ten gevolge van de coronacrisis (3e en 4e tranche, C-21-27122) lokaal extra geld ingezet om de gezondheid en welbevinden van onze inwoners te versterken. De acties behorende bij de verschillende gezondheidsthema’s die vanuit deze rijks-steunmiddelen worden betaald, worden aangeduid met een *.

Leeswijzer

In de komende hoofdstukken gaan wij nader in op de samenwerking met de GGD Kennemerland en op de verschillende gezondheidsthema’s. Bij de ver-schillende gezondheidsthema’s geven we toelichting op wat we gaan doen en hoe we gaan monitoren. We sluiten af met de wijze van evalueren. 

1.1 Samenwerking met GGD Kennemerland

De GGD Kennemerland zet in op het bevorderen van de gezondheid van de inwoners van Kennemerland. Daarnaast onderzoekt de GGD Kennemerland de gezondheidssituatie en de effecten van gezondheid bevorderende activiteiten. Deze activiteiten zijn erop gericht mensen gezond te houden. Het uitgangspunt daarbij is Positieve Gezondheid. Positieve Gezondheid gaat niet alleen over de medische situatie van inwoners, over wel of niet ziek zijn. Positieve gezondheid gaat ook over beleving, over hoe mensen met ziekte en gezondheid omgaan. Dat hangt vaak samen met hoe mensen hun leven in bredere zin ervaren, of zij het gevoel hebben de dagelijkse dingen (nog) te kunnen doen en onderdeel te zijn van de samenleving en of zij zich gelukkig voelen. Het gezondheidsgevoel, en wat daaraan bijdraagt, is voor iedereen anders.

Positieve Gezondheid is de uitwerking van die bredere kijk op gezondheid. Met het spinnenwebmodel wordt samen met mensen gekeken naar wat ze nog wél kunnen en waar de pijnpunten zitten. Aan de hand van dit model wordt duidelijk wat voor iemand belangrijk is in het omgaan met de uitdagingen in het leven: lichamelijk, emotioneel en in de omgang met anderen. Het model geeft antwoord op vragen als: wat is voor jou belangrijk om te kunnen (blijven) doen en om je gezond te voelen? En wat heb je daarvoor nodig? Het doel is mensen zoveel mogelijk regie te laten ervaren over hun eigen leven.

Een positieve gezondheid en een gezonde leefstijl dragen bij aan een vitaal Beverwijk. Samen met onze regionale partners geven wij vorm aan positieve gezondheid en leefstijlbevordering via beleid, preventie en samenwerkingsverbanden. Om complexe gezondheidsvraagstukken aan te pakken is samenhangend beleid nodig, zowel gericht op leefstijlfactoren van onze inwoners als op hun sociale en fysieke omgeving, participatie en toegang tot voorzieningen. Met deze aanpak vanuit een breed perspectief zijn we effectiever. Daarom wordt er intensief en structureel samengewerkt met verschillende uitvoeringspartners, zoals de Omgevingsdienst IJmond, ondernemers, welzijnsorganisaties, sportverenigingen, Sociaal team Beverwijk, onderwijs en ruimte.

Monitoring

Om de gezondheidssituatie van de inwoners te monitoren voeren de GGD’en in Nederland elk vier jaar, op hetzelfde moment, de Gezondheidsmonitor uit. De GGD Kennemerland voert deze monitor uit voor de gemeente Beverwijk. De volgende thema’s komen daarin aan bod: gezondheid en welzijn, leefstijl, genotmiddelen, sociale omgeving, en fysieke omgeving. De resultaten geven een beeld van hoe onze inwoners hun gezondheid ervaren op de verschillende deelgebieden. De Gezondheidsmonitor van 2020 geldt als nulmeting voor deze uitvoeringsagenda. Deze geeft het meest actuele beeld van hoe het is gesteld met de gezondheid van onze inwoners. De resultaten per gezondheidsthema zijn opgenomen in hoofdstuk 3.

De monitor laat ook de verschillen tussen Beverwijk en Wijk aan Zee zien. Met de activiteiten op de uitvoeringsagenda willen we de uitkomsten van de Gezondheidsmonitor verbeteren. Ook willen we de gezondheidsverschillen tussen de wijken verkleinen. Het moet voor de gezondheid niet uitmaken in welk deel van de gemeente een inwoner woont. Naast de Gezondheidsmonitor van de GGD wordt er ook op projectniveau gemonitord en geëvalueerd.

spinnenwebmodel
Spinnenwebmodel
2. Uitvoeringsagenda

Gezondheidsproblemen van inwoners bevinden zich op verschillende beleidsdomeinen en vragen om oplossingen die domeinoverstijgend zijn.

Preventief beleid op verschillende thema’s is gewenst. Dit ligt binnen de invloedsfeer van de gemeente en daarmee kunnen gezondheidsproblemen worden voorkomen of verkleind. Bewustwording en stimulering zijn daarin essentieel, met een focus op wat mensen nog wél kunnen, belangrijk vinden en zelf zouden willen veranderen. De uitvoeringsagenda is opgesteld aan de hand van twee sporen: gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering. In de komende paragrafen gaan wij hier nader op in.

2.1 Gezondheidsbescherming

Gezondheidsbescherming omvat maatregelen om mensen te beschermen tegen schadelijke invloeden. Dat kan met wetten, regels en voorzieningen. De leefomgeving waarin mensen wonen, werken en leven heeft invloed op hoe gezond mensen zijn en hoe gezond zij zich voelen. Deze invloed kan direct zijn, bijvoorbeeld door luchtkwaliteit. Het effect op gezondheid kan ook indirect zijn, denk aan stress door geluidhinder. In Beverwijk streven we naar een gezondere leefomgeving. Een gezonde leefomgeving is een omgeving die als prettig wordt ervaren, die uitnodigt tot gezond gedrag en waar de druk op de gezondheid zo laag mogelijk is.

De fysieke leefomgeving kan een bron van ziektelast zijn. Ongunstige milieuomstandigheden zijn verantwoordelijk voor 4,0% van de totale ziektelast in Nederland. Het grootste deel hiervan is volgens het RIVM toe te schrijven aan het buitenmilieu (luchtverontreiniging, fijnstof). Een klein deel is toe te schrijven aan het binnenmilieu (meeroken, roken).

Het is van belang dat wij steeds meer aansluiten bij de 'Health in All Policies-benadering'. Deze benadering houdt in dat gezondheid meegewogen wordt in programma’s vanuit verschillende beleidsdomeinen. Daarbij is de focus verschoven van 'publieke gezondheid' naar 'positieve gezondheid’: wat heeft iemand nodig in zijn/haar leven om zich gezond te voelen en zelfredzaam te zijn. De fysieke en sociale leefomgeving zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Hier is een eerste start mee gemaakt in verschillende opgaves zoals:

  • Programma Gezondheid & Luchtkwaliteit (INT-21-61710) en Programma Tata Steel 2020-2050 (INT-21-61710); Vanuit gezondheidsbescherming wordt er, binnen onze bevoegdheden, samen met de Provincie Noord-Holland en onze adviesorganen ODIJmond en GGD Kennemerland extra ingezet op het verbeteren van de luchtkwaliteit in de IJmond.
  • Omgevingsvisie Beverwijk, waarbij gezondheid mee wordt genomen bij de keuzes voor de fysieke leefomgeving.
  • Leefstijlakkoord Beverwijk (INT-21-61562) met aandacht voor rookvrij opgroeien in Beverwijk.
  • Samen gaan we voor het groen, Groenvisie 2020-2030 (INT-21- 59821), waarbij er bij de inrichting van de fysieke leefomgeving o.a. rekening wordt gehouden met hittestress.

Op dit moment wordt naast de bovenstaande opgaves ook breder ingezet op een gezonde leefomgeving. Het ontwikkelen van een gezondere leefomgeving kan uiteindelijk ook bijdragen aan verbetering van de gezondheid en het mentaal welbevinden van onze inwoners. De acties met betrekking tot het mentaal welbevinden worden verder uitgewerkt in hoofdstuk 3, paragraaf 3.4.

2.2 Gezondheidsbevordering

Gezondheidsbevordering heeft als doel inwoners nu en in de toekomst optimaal gezond te laten leven, wonen en werken. Ongezond gedrag is niet alleen het gevolg van individueel gedrag, maar ook verbonden aan de omgeving waarin iemand leeft, werkt en woont. Daarin spelen verschillende factoren een rol zoals eigen opvattingen, opvattingen van anderen, eigen effectiviteit, inschatting van gezondheidsrisico’s, inschatting van ongezond gedrag en de eventuele nadelige gevolgen, maar ook sociale/economische/fysieke en politieke invloeden. Voorbeelden zijn ouders die maaltijden bereiden of winkels die ongezonde producten verkopen. Het is dan ook belangrijk om niet alleen in te zetten op het individuele gedrag van onze inwoners maar ook op hun leef-, werk- en woonomgeving. Dat maakt de kans groter dat onze inwoners langer leven in goede gezondheid. In deze lokale uitvoeringsagenda sluiten wij aan op de thema’s uit de Regionale nota gezondheid 2021-2028 Samen gezond in Kennemerland (IN-21-71286) en het Leefstijlakkoord Beverwijk. In het komende hoofdstuk kunt u lezen welke activiteiten er per gezondheidsthema worden uitgevoerd.

3. De vier gezondheidsthema's

Dit hoofdstuk wordt ingegaan op wat we doen per gezondheidsthema en hoe er gemonitord wordt.

3.1 Eenzaamheid

Eenzaamheid is iets anders dan alleen zijn. Eenzaamheid heeft betrekking op het ervaren van een zinvol bestaan en je thuis voelen in je omgeving. Er wordt onderscheid gemaakt tussen sociale eenzaamheid (het aantal vrienden, kennissen en collega’s) en emotionele eenzaamheid (het missen van een hechte en intieme band met een ander persoon). Wanneer het gevoel van eenzaamheid lang aanhoudt, kan dit leiden tot gezondheidsrisico’s. Onderzoek wijst uit dat eenzaamheid serieuze gevolgen kan hebben voor de gezondheid, zowel mentaal als fysiek. Daarom heeft Beverwijk zich aangesloten bij het landelijk actieprogramma Eén tegen eenzaamheid van het ministerie van VWS.

Hoe staan wij ervoor in Beverwijk? Uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen Beverwijk 2020 blijkt dat 49% van de inwoners van gemeente Beverwijk zich eenzaam voelt. Dat is meer dan in regio Kennemerland (46%) en vrijwel hetzelfde als in Nederland (47%).

Landelijk actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid

Het doel van het actieprogramma is de trend van eenzaamheid onder ouderen te doorbreken. Het landelijke actieprogramma bestaat uit:

  1. Bestuurlijk commitment
  2. Creëer een sterk netwerk
  3. Betrek mensen/eenzamen zelf
  4. Werk aan een duurzame aanpak
  5. Monitoring en evaluatie

Er zijn verschillende bouwstenen voor de aanpak van eenzaamheid. Met een regionale uitwerking zoeken we de samenwerking binnen de netwerken. Hoe meer inzet, hoe beter. Door mensen kansen te bieden om betekenisvolle relaties aan te gaan of hun sociale netwerk uit te breiden, kunnen we eenzaamheid terugdringen.

Wat gaan we doen?

*Deze acties worden vanuit rijkssteunmiddelen betaald.
AmbitieActieWieTijdspad
Het versterken van welzijnExtra ondersteuning kwetsbare groepen*Socius en SWB2022
 Maatjesproject eenzame volwassenen
(vanaf 18 jaar) koppelen aan een maatje*		SWB i.s.m. vrijwilligers2022
 Project Zingeving bij ouderen*Socius2022
 Uitbreiding van activiteiten voor kinderen en
jongeren.		Jongerenwerk2022
 Buurtgezinnen*Stichting Buurtgezinnen2022
 Uitbreiding van activiteiten voor jeugd in
Oosterwijk en Meerenstein		Evenementenmakelaar/
StreetRulez		2022
 Het opzetten van een toekomstcoach voor
kwetsbare jongeren*		MEE&de Wering2022
 Uitvoeren van het Dorpsplan welzijn, zorg en
sport Wijk aan Zee		Organisaties, verenigingen en
inwoners van Wijk aan Zee		2022
Het bevorderen van
deskundigheid		Training Interventieprofielen
prof. Dr. A. Machielse voor professionals*		Universiteit voor Humanistiek,
Stichting Humanitas)		2022
Uitbouwen van pijlers uit
landelijke programma Eén
tegen Eenzaamheid		Netwerkbijeenkomst instellingen/huisartsen*Maatschappelijke instellingen,
huisartsen		2022
 Sharing stories (Nationaal Ouderenfonds)*Socius2022
 Inzet verbreding huisbezoek 2.0*Socius i.s.m. maatschappelijke
partners		2022
 Ontmoeten en kunst*SWB en Centrum van de
Kunsten		2022

Monitoring

Om de voortgang van de acties te kunnen monitoren wordt er onder andere gebruik gemaakt van de gezondheidsmonitoren van de GGD Volwassenen en Ouderen en Jeugd.

3.2 Roken

Ongezond gedrag is de oorzaak van bijna 20 procent van de ziektelast in Nederland. In Nederland overlijden elk jaar bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Stoppen met roken is voor de lange termijn dan ook gezonder. Roken is een van de thema’s uit het Nationaal Preventieakkoord. De afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord versterken wij door ook op lokaal niveau extra in te zetten op dit thema. Dit doen wij bijvoorbeeld met het Leefstijlakkoord Beverwijk (INT-21-61562). In het Leefstijlakkoord Beverwijk wordt onder andere de nadruk gelegd op een gezonde, rookvrije omgeving.

Hoe staan wij ervoor in Beverwijk? Volgens de gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2020- Beverwijk rookt 18% van de inwoners wel eens. Dat is meer dan in regio Kennemerland (15%) en vrijwel hetzelfde in Nederland (17%). 18-64 jarigen roken (20%) vaker dan 65 plussers (11%).

Nationaal Preventieakkoord

Het Nationaal Preventieakkoord is een afspraak tussen verschillende partijen, waaronder de landelijke overheid. In het Nationaal Preventieakkoord is het doel gesteld om in 2040 een rookvrije generatie te hebben, waardoor kinderen rookvrij kunnen opgroeien. In het akkoord staan onder andere de volgende zaken:

  • Minder dan 5% van de volwassen rookt in 2040.
  • 100% rookvrije kinderomgeving in 2025.
  • Geen eigen risico voor de behandeling of medicatie om te stoppen met roken.
  • Hogere prijzen: 10 euro voor een pakje sigaretten in 2023; accijns op tabak 1 euro duurder (sinds 1 april 2020).
  • Sigaretten en shag zijn niet meer zichtbaar: sinds 1 juli 2020 zijn rookwaren in supermarkten niet meer zichtbaar voor klanten. In de toekomst zal tabak ook bij andere verkooppunten uit het zicht worden gehaald. Klanten zullen erom moeten vragen.
  • Gezondheidswaarschuwingen op verpakkingen: sinds 1 oktober 2020 is elke verpakking van sigaretten en shag neutraal en voorzien van een gezondheidswaarschuwing.
  • Rookvrije terrassen: stimuleren van de horeca om terrassen rookvrij te maken.

Wat gaan we doen?

AmbtieActieWieTijdspad
Daling aantal rokers in
Kennemerland		Uitwerken ambities
samenwerkingsovereenkomst Gemeenten
Samen Gezond, met als project Rookvrij
Kennemerland		Bewoners, professionals en
organisaties (Oosterwijk)		2022-2025
Leefstijlakkoord Rookvrij
opgroeien in Beverwijk		Uitwerking Rookvrij OmgevingGGD, sportverenigingen,
buurtsportcoaches, Rode Kruis
en huisartsen		2022 e.v.
Leefstijlakkoord Rookvrij
opgroeien in Beverwijk		Uitwerking Rookvrij ondersteuningGGD, sportverenigingen,
buurtsportcoaches, Rode Kruis
en huisartsen		2022 e.v.
Leefstijlakkoord Rookvrij
opgroeien in Beverwijk		Stimulering van ondernemers om werknemers te ondersteunen bij het stoppen met roken
Uitvoering Leefstijlakkoord Rookvrij opgroeien
in Beverwijk		GGD, sportverenigingen,
buurtsportcoaches,
ondernemers, Rode Kruis en
huisartsen		2022 e.v.

Monitoring

De Leefstijlregisseur monitort de voortgang van de acties uit het Leefstijlakkoord en onderhoudt contact met de initiatiefnemers.

3.3 Overgewicht

Overgewicht en obesitas zijn na roken de belangrijkste oorzaak van ziekten in Nederland. Ze vormen een serieus probleem voor de volksgezondheid en daarom is dit thema opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. Overgewicht kan verschillende redenen hebben, denk aan erfelijkheid, hormonen en stress. Hier hebben wij als gemeente geen invloed op. Wel kunnen we een gezonde leefstijl stimuleren, met gezondere voeding en meer (mogelijkheden om te) bewegen. Dit doen we onder andere vanuit het Leefstijlakkoord Beverwijk (INT-21-61562). De nadruk ligt daarin op het creëren van een gezonde, rookvrije omgeving (sport, onderwijs, speelruimte, openbare gebouwen) die uitnodigt tot bewegen. 

Overgewicht heeft een nadrukkelijk verband met de lokale omgeving, zowel fysiek als sociaal. Door het versterken van de samenwerking tussen gemeenten en relevante partijen op het gebied van voeding, bewegen, sport, ondersteuning en zorg, welzijn en onderwijs wordt een gezonde leefstijl gestimuleerd.

Hoe staan wij ervoor in Beverwijk? 54% van de inwoners uit Beverwijk heeft overgewicht. Dit is meer dan in regio Kennemerland (47%) en eveneens hoger dan het landelijke gemiddelde (49%). 9% van de inwoners voldoet aan de groentenorm (5 of meer opscheplepels per dag). Dit is vrijwel hetzelfde als in regio Kennemerland (10%). 30% van de inwoners uit Beverwijk voldoet aan de fruitnorm (elke dag 2 of meer stukken fruit). Dat is minder dan in regio Kennemerland (35%).

 Wat gaan we doen?

AmbitieActieWieTijdspad
Sport en beweegactiviteiten
op maat om zo de kwetsbare
inwoners in beweging te
krijgen
(Samen Sporten en Bewegen)		Dag van de Sport
Ondersteuning		Buurtsportcoaches, de
Evenementenmakelaar,
sportaanbieders/verenigingen,
RIBW REACT		2022 e.v.
 Sport en Spelactiviteiten op schoolpleinenSWB, SSB, Onderwijs2022 e.v.
 Beweegactiviteiten voor kwetsbare inwonersFIT4U2, RIBW React en MEE2022 e.v.
Spreiding van laagdrempelige
sport- en spelactiviteiten voor
jong en oud (Sporten in de buurt)		Ondersteuning basisonderwijs bij organisatie
koningsspelen		Buurtportcoaches,
Evenementenmakelaar		2022 e.v.
 Verschillende wandelgroepen met ouderenSWB, Interfysio2022 e.v.
 SchoolschaatsenOnderwijs2022 e.v.
 Individuele begeleiding van sporters met een
beperking naar passend sportaanbod		Heliomare
buurtsportcoaches		2022 e.v.
 Wekelijks wijksport, op vier locaties in BeverwijkStreetrulez2022 e.v.
 Sportinstuiven tijdens de schoolvakantiesBuurtsportcoaches Beverwijk
Fit en Actief		2022 e.v.
 Zwem-en fitnesslessen voor nieuwe
Nederlanders, allochtone vrouwen en minima.		Beverwijk Fit en Actief,
Sportfondsenbad Beverwijk		2022 e.v.
 Uitvoeren van het Dorpsplan welzijn, zorg en
sport Wijk aan Zee		Organisaties, verenigingen en
inwoners van Wijk aan Zee		2022 e.v.
Samen Zichtbaar voor een
Positieve en Gezonde Leestijl		Het aanbieden van schoolfruit op basisscholenSWB, Taalhuis, diëtiste,
onderwijs, Sociaal team		2022 e.v.
 Uitvoering van de interventie VOEL je GoedSchoolfruit2022 e.v.
 Stimuleren van gezonde voeding in de
sportkantine		TEAMFIT2022 e.v.

Monitoring

De Leefstijlregisseur monitort de voortgang van de acties uit het Leefstijlakkoord Beverwijk (INT-21-61562) en
onderhoudt contact met de initiatiefnemers.

3.4 Mentaal welbevinden

Mentaal welbevinden is de mate waarin mensen zich goed in hun vel of zelfs gelukkig voelen. Dit heeft te maken met emoties en gevoelens, maar ook met cognitie en verbondenheid met andere mensen en de maatschappij. Mentaal welbevinden gaat over de kwaliteit van het leven en plezier in het leven. Ziekte, een zwakke gezondheid of externe factoren/de omstandigheden waarin mensen leven, kunnen dat plezier aantasten.

Door het mentaal welbevinden van mensen te beschermen en te bevorderen, stellen we onze inwoners in staat zich te ontwikkelen, productief en creatief te zijn en positieve relaties op te bouwen.

De IJmond is een uniek gebied in Nederland waar op een steenworp afstand van elkaar gewoond, gerecreëerd en gewerkt wordt. Het is aan de overheden om de balans tussen industrie en omgeving goed te bewaken. Het economische perspectief, een gezonde leefomgeving en duurzaamheid zijn immers niet los van elkaar te zien.

Aanbevelingen uit verschillende onderzoeken als die van het RIVM worden meegenomen in verschillende programma’s; bijvoorbeeld het Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit (INT-21-61710). Hiernaast zijn enkele aanbevelingen uitgewerkt in de uit te voeren ambities als hieronder beschreven.

Hoe staan wij ervoor in Beverwijk? Beverwijk is een gemeente waarin werken, wonen, recreëren, zware industrie, rail –en wegverkeer als ook scheepvaart worden gecombineerd. Dit legt een beslag en druk op de leefomgeving en zorgt voor vervuiling en hinder. Dit komt niet ten goede aan het mentaal welbevinden van onze inwoners.

32% van de inwoners van Beverwijk ervaart vaker hinder van stof/roet/rook van bedrijven of industrie in vergelijking met inwoners in regio Kennemerland (9%).

23% van de inwoners van Beverwijk ervaart vaker geurhinder van bedrijven of industrie in vergelijking met inwoners in de regio Kennemerland (7%).

Wat gaan we doen?

AmbitieActieWieTijdspad
Gezonde leefomgeving
een vast onderdeel in de
belangenafwegingen		Gezondheid opnemen in het datarapport
luchtkwaliteit IJmond		GGD, ODIJmond2022
 GGD aan laten sluiten bij vergunningsverlengingGGD, Provincie, ODNZKG,
ODIJmond en gemeenten		2022
 Belang van gezonde leefomgeving meenemen in
gezondheidsbeleid		Gemeente en GGD2022
 Onderzoeken uitvoering aanbevelingen
verschillende gezondheidsonderzoeken		Gemeente en GGD2022 ev.
Verbeteren (mentale)
gezondheid van kwetsbare
groepen n.a.v. corona		Inzet van Gezonde Leefstijlinterventie passend
bij de kwetsbare doelgroep		Gemeente en betrokken
partners		2022
Monitoren gezondheid en
leefstijl		Evaluatie van de gezondheidsmonitor
Volwassenen en Ouderen		Gemeente en GGD2022
 Omgeving in beeld
(‘opiniepanel’)		Provincie en IJmondgemeenten2022 e.v.
 Kindermonitor 2022GGDStart 2022
Optimalisatie communicatie en
informatieverstrekking		Informatieverstrekking optimaliseren en op een
duidelijke plek samenbrengen		Gemeenten en betrokken
partners		Schooljaar 2022-2023
Educatie van kinderenMogelijkheden onderzoeken tot aanbieden van
een lespakket luchtkwaliteit op basisscholen		Schoolbesturen, GGD en
gemeente		2022 e.v.
Zorgnetwerk versterkenHet netwerk verzoeken om extra aandacht
te besteden aan zorgen over gezondheid/
veiligheid in relatie tot de leefomgeving		Gemeente en GGD2022
Participatie van inwonersDeskundigheid en inloopmoment van de GGD
in Wijk aan Zee/Beverwijk onder de aandacht
brengen bij zorgprofessionals en inwoners		GGD, gemeente en relevante
partners		2022
 Via netwerk ook inwoners bereiken die zich
zorgen maken (stille middelen)		GGD, gemeente en relevante
partners		2022 e.v.
 Omgevingsoverleg Industrie & Gezondheid
IJmond		Provincie en IJmondgemeenten
en relevante partners		2022 e.v.
Laagdrempelig advisering van
coaches van Centrum Jeugd
en Gezin		Uitbreiding van inzet van CJG coaches op de
basisscholen		CJG, scholen2022
Maatschappelijk werk jongerenUitbreiding van de inzet van maatschappelijk
werk voor jeugd (-12 jaar) op VVE scholen*		Socius2022
 Uitbreiding van de inzet van maatschappelijk
werk voor jeugd (12 -) op basisscholen		Socius2022

Monitoring

Om de voortgang van de acties te kunnen monitoren wordt er onder andere gebruik gemaakt van de gezondheidsmonitoren van de GGD Volwassenen en Ouderen en Jeugd, kindermonitor, een opiniepanel en  de aanstaande omgevingsoverleggen.

4. Evaluatie

Bij de uitvoering van deze agenda zijn verschillende uitvoerende partijen betrokken, ieder vanuit zijn eigen rol en expertise.

Doel:
Het doel van de monitoring en evaluatie is om:

  • Inzicht te hebben in de voortgang van de uitvoering van de acties;
  • Inzicht te hebben in hoe de inwoners de acties op het beschermen en bevorderen van hun gezondheid ervaren.

Om de voortgang van de acties te kunnen monitoren wordt gebruik gemaakt van de gezondheidsmonitoren van de GGD en de evaluaties op projectniveau. Daarnaast hebben sommige acties ook hun eigen monitoring/evaluatie door middel van accountgesprekken en jaar- en halfjaarrapportages. Deze evaluatie volgen we. Eventuele uitkomsten van gezondheidsmonitoren worden met de raad gedeeld.