Duurzame daken voor de stad van de toekomst

Bij slim gebruik van daken denken veel mensen waarschijnlijk allereerst aan zonnepanelen. Zeker nu de energieprijzen zoveel hoger zijn geworden, is het voor eigenaren van grote daken – zoals woningcoöperaties en bedrijven – aantrekkelijk om energie op te wekken bovenop hun gebouwen. Maar Max raadt aan om eerst goed na te denken over wat je nodig hebt, want een dak is voor zoveel meer te gebruiken: als waterberging, als groene ruimte, als speeltuin of voetbalveld, zelfs als brievenbus – voor pakjes die met drones worden verstuurd. En daarmee spelen daken een belangrijke rol op weg naar een duurzamere wereld. Het klinkt misschien als science fiction, maar Max verzekert: “Dit gebeurt allemaal nu al.”

Dak van de toekomst

Patina heeft een ‘dak van de toekomst’ ontworpen. Dat is een schuin dak dat heel anders is ingericht dan de traditionele daken met dakpannen. Max vertelt vol enthousiasme dat aan werkelijk alles is gedacht: “Dit dak levert energie, neemt CO2 en fijnstof op uit de lucht, kan regenwater opvangen, zorgt voor goede isolatie én bestaat bijna volledig uit duurzame materialen die opnieuw gebruikt kunnen worden. Er is zelfs huisvesting voor vleermuizen en vogels in verwerkt.”
Er zijn wel uitdagingen. De isolatie bestaat bijvoorbeeld volledig uit biologisch materiaal, gemaakt uit schimmeldraden en groenafval. Dit product wordt nog niet op grote schaal gemaakt. “Als wij veel van deze daken willen maken, moet er meer van dat materiaal worden geproduceerd.”

Europese financiering

Om echt grote stappen te zetten, heeft Patina samen met een ander bedrijf uit de IJmond, Scheffer & Sminia, een aanvraag gedaan voor Europese financiering via het Just Transition Fund. Dit fonds is opgericht om de energietransitie te versnellen. Het papierwerk dat daarbij komt kijken is ook een uitdaging, vindt Max: “Dat is een enorme beer op de weg voor veel ondernemers, je bent er samen met accountants heel lang en heel druk mee bezig.”
Een bijdrage uit het fonds zorgt dat het dak van de toekomst verder ontwikkeld kan worden en betaalbaar blijft. 

Dakpannen herbruiken

Ondertussen werkt Patina natuurlijk nog dagelijks aan bouw en onderhoud van ‘gewone’ daken met dakpannen. Ook daarin heeft het bedrijf stappen genomen die het milieu sparen. “Vroeger gooiden we in de afvalverwerking betonnen en keramische dakpannen bij elkaar, maar dat is zonde. Keramische dakpannen gaan namelijk veel langer mee, wel 75 jaar. Als we een dak renoveren, gebruiken we de keramische dakpannen die nog goed zijn opnieuw. Dat scheelt veel afval. En de pannen die stuk zijn, worden onder meer gebruikt om bakstenen van te maken. Betonnen dakpannen gaan maar 40 jaar mee, maar omdat we die nu ook apart inzamelen, kunnen die worden hergebruikt in de betonbouw.”

Afvalstromen scheiden

De dakpannen zijn slechts één voorbeeld van goed hergebruik. Patina heeft 4,2 miljoen kilo afval per jaar, maar door dat goed te scheiden, verdwijnt er steeds minder in de verbrandingsoven. Het bedrijf heeft daarvoor een eigen milieustraat ingericht met maar liefst twaalf aparte afvalstromen. Omdat het een groot bedrijf is, kunnen ze soms veranderingen in de hele keten afdwingen. “Om dakrollen zit plasticfolie, zodat het niet nat wordt. Veel fabrikanten bedrukken die folie, maar dan kan het niet goed gerecycled worden. Dus wij willen dat het in onbedrukte folie zit. Eén fabrikant is nu over de brug, en ik weet zeker dat er daarna meer volgen. Zo is het ook gegaan met recycling van bitumen, fabrikanten wilden er eerst niet aan, maar het gebeurt nu steeds meer.”
Max vindt het belangrijk dat opdrachtgevers om zulke duurzame oplossingen vragen in hun programma van eisen; dan kunnen uitvoerders die eisen voorleggen aan fabrikanten en komt de hele bouw in beweging.

Samen verder met duurzame ideeën

“Obstakels zijn er om te overwinnen”, vindt Max. Hij is een echte doener, die overal mogelijkheden ziet om verder te verduurzamen: “Ik heb altijd een kladblokje met een pen bij me, dat ligt zelfs naast mijn bed. Als ik weer eens een idee heb, schrijf ik dat meteen op.”
Hij werkt daarbij graag samen met anderen, bijvoorbeeld in GreenBiz IJmond. “Je moet een collectief vormen. Dat doen we met bedrijven in Beverwijk om bijvoorbeeld de problemen op het elektriciteitsnet op te lossen. Maar ook met andere dakdekkersbedrijven om de bouw duurzamer te maken. Als Patina alleen krijgen we niet alles voor elkaar, maar als je samenwerkt in een brancheorganisatie, kun je echt tegen schenen schoppen. Samenwerking zorgt voor verandering.”