Van "Maai Mei Niet" tot eeuwenoude tradities: het maaibeleid van gemeente Beverwijk
Een grasveld met madeliefjes en paardenbloemen, een veld vol fluitenkruid, een ruige berm: geen stukje groen is hetzelfde in en om Beverwijk. Daar is over nagedacht! Gebiedsbeheerder Ton Zuidervaart vertelt wat er allemaal te zien is, en waarom het onderhoud per situatie verschilt.
Bloeiende kruiden
“Eeuwenlang was het in Nederland gebruikelijk om twee keer per jaar te maaien en te hooien. Als je dat doet, komen kruiden tot bloei en vinden insecten veel voedsel. Sinds de uitvinding van de grasmaaier zijn we van deze traditie afgestapt. Strakke gazons werden het doel. Maar strakke gazons leveren weinig ruimte voor de natuur. Omdat planten en dieren het moeilijk hebben, proberen we op sommige plekken weer terug te gaan naar hoe we het vroeger deden. Op plekken waar het kan, zoals bij de Vuurlinie, werken we sinds ongeveer vier jaar weer op de oude manier. We maaien in juni, als het goed warm is. Grassen kunnen er namelijk veel slechter tegen dan kruiden als je op zo’n hete dag maait. Na ongeveer een week gaan we hooien. Dan is het zaad van de kruiden gevallen. En dat doen we dan nogmaals in september. Als je dit jaar na jaar doet, zie je steeds meer kruiden komen. Het effect is nu al zichtbaar, al fietsend of wandelend kun je genieten van prachtige velden en dijken vol fluitenkruid en andere mooie bloemen.”
Duinlandschap
“Twee keer per jaar maaien en hooien doe je om de grond zo schraal mogelijk te maken. Het maaisel blijft niet liggen maar wordt weggehaald. Hierdoor verschraalt de bodem. Dat betekent dat er minder voedingsstoffen in de bodem zitten. Hoe verschraalder, hoe beter het is voor de kruiden. Maar wij hebben ook gebieden waar de grond al heel verschraald is: het zanderige Wijk aan Zee. Daar maaien en hooien we zelfs maar een keer per jaar, alleen in september. Alleen op punten waar het anders gevaarlijk is omdat het zicht goed moet zijn, maaien we twee keer per jaar. Je ziet er mooie soorten als teunisbloem en slangenkruid.”
Hulp van schapen en varkens
“In sommige zones lopen schapen en in park De Duinen zelfs varkens. Ook dit is een oeroude methode om in Nederland het groen te beheren. Het is gaaf dat je op deze plekken een heel andere soort natuur ziet ontstaan: zo komen er meer verschillende soorten planten en insecten in Beverwijk. En omdat schapen en varkens alles eten, helpen ze ons om schadelijke soorten als de grote berenklauw en de Japanse duizendknoop te beheersen. Schapen worden onder begeleiding van een herder door Beverwijk verplaatst en komen in een aantal rondes op dezelfde afgebakende plaatsen. Varkens worden ingezet op een uitgekozen terrein om de duizendknoop uit te graven en op te eten.”
Strak gemaaid
“Er zijn ook plaatsen waar we veel meer maaien, tot wel zeventien keer per jaar. Dat doen we vooral binnenstedelijk, op plekken waar het belangrijk is dat fietsers en automobilisten goed zicht hebben. Of waar een strak gazon gewoon mooier staat. Leuk om te weten is dat dit óók bijdraagt aan de biodiversiteit, want de madelief en de paardenbloem vinden dat lage gras heerlijk. En dat zijn bloemen waar veel insecten op afkomen.”
Maai mei niet
“Mei is de rijkste bloeimaand voor kruiden. In juni zijn veel kruiden over hun bloei heen. Daarom is er een internationale actie ontstaan om bij sommige strakke gazons tot en met mei niet te maaien: Maai Mei Niet. Dan kunnen kruiden en bloeiende planten ook in strakke gazons tot een eerste bloei komen en wordt het aantal soorten in strakke gazons verhoogd. Dat helpt dan ook de bijen en vlinders om nectar te vinden. Op plekken waar het belangrijk is dat het gras heel kort is, zoals hondenuitlaatplekken of rondom verkeerskruisingen beginnen we uiteraard al eerder met het maaien.”
Samenspel van water en begroeiing
“Om hevige regenbuien beter op te kunnen vangen, hebben we op zo’n veertien plekken in de gemeente wadi’s aangelegd. Dat zijn verlagingen in het maaiveld. Hier kan regenwater naartoe stromen en langzaam in de bodem zakken. Het water blijft er niet staan en meestal is het erg droge grond. Dit komt omdat de ondergrond juist geschikt is gemaakt om het water er goed in te laten zakken. Er blijft alleen in de eerste uren na een grote regenbui water in deze wadi’s staan. Wadi’s moeten we regelmatig maaien zodat ze goed blijven werken.”
Samenspel van groen en bomen
“We willen graag een zo lang mogelijke ‘bloeikalender’, van de eerste krokusjes in maart tot het kattenkruid in oktober. Zo kunnen insecten altijd voedsel vinden. Daarbij zijn niet alleen de velden en bermen belangrijk, maar ook de bloesem in bomen. Daarom stemmen we het maaibeleid en het bomenbeleid op elkaar af. In Beverwijk planten we mede daarom bewust veel verschillende soorten bomen. En dat is nog mooi ook!”
Wil je meer weten over het groenbeleid van de gemeente, kijk dan op beverwijk.nl/water-en-groen. Je vindt hier ook tuintips!
