Duurzaam bouwen en boeren op Landgoed Rorik

De gebouwen op het terrein, zoals de tien vakantiehuisjes en groepsaccommodatie op de camping, zijn gebouwd van oude materialen. “Alleen de schroeven zijn nieuw, dat lukt nog niet met hergebruik”, vertelt Atse Hamers, die zichzelf gekscherend ‘chef camping’ noemt.

Hij geeft tal van tot de verbeelding sprekende voorbeelden van dat hergebruik: de basis van de groepsaccommodatie is een oud strandpaviljoen, een beschoeiing van een sloot is een houten buitenmuur geworden, het sanitair gebouw bestaat uit opeengestapelde oude kozijnen en ga zo maar door. Het restaurant is bovendien gevestigd in een grote kas, die niet meer nodig was op het Floriadeterrein. Elk gebouw op het terrein is uniek.

Bouwen in de praktijk

Atse hoopt bezoekers te inspireren; iedereen is welkom om te bekijken hoe bouwen met gebruikte materialen in de praktijk werkt. “Het is absoluut meer werk”, vertelt hij daar eerlijk bij. “Je vindt nooit een kozijn dat exact op maat is, dus dan moet je aanpassen. Ook heb je geduld nodig om de materialen te vinden. Ik doe regelmatig een rondje langs afvalbakken bij timmerbedrijven, kijk bij veilingen en heb zoekalarmen uitstaan op Marktplaats.”

Dat bouwmaterialen niet nieuw geproduceerd hoeven worden, bespaart grondstoffen en energie. Een nadeel is dat de gebouwen nooit zo energiezuinig worden als de beste nieuwbouw van dit moment. “Om dat enigszins te compenseren maken we de muren dertig centimeter dik”, legt Atse uit. “Ook zijn we wel kieskeurig in wat we meenemen; alleen kozijnen met dubbel glas bijvoorbeeld, geen enkel glas.”

Duurzame keuzes

Het landgoed stimuleert bezoekers om na te denken over de keuzes waar ze elke dag voor staan. Kan ik dit duurzamer doen, en wil ik dat? In de huisjes zijn bewust zonneboilers van 80 liter geplaatst, in plaats van 200 liter. Er is dus beperkt warm water beschikbaar; als vier mensen achter elkaar willen douchen, hebben ze ieder ongeveer drie minuten. De meeste mensen vinden het prima.

Atse overpeinst daarbij: “We willen mensen absoluut niet voorschrijven wat ze wel of niet moeten doen. Zelf doe ik ook wel eens dingen die niet duurzaam zijn. Maar het is goed om daar wel bewust bij stil te staan. Als ik soms wel tien minuten onder de douche sta, geniet ik daar ook van.”

Natuur en landbouw

Niet alleen de huisjes, ook het land zelf is volop in ontwikkeling. Er is bijvoorbeeld een ringwal met sloot aangelegd; die geeft beschutting en is een meerwaarde voor insecten, vogels en andere dieren. Ook zijn er duizenden jonge boompjes geplant, via een actie van stichting Meer bomen nu. Een tweede actie leverde een enorme boomgaard van peren- en appelbomen op. “Er ging een kweker failliet, de bomen waren anders in de shredder gegaan”, vertelt Atse. “Het was tijdens de heetste dagen van de zomer, een slechter moment is er niet om te planten. Wonder boven wonder heeft driekwart het gered. We zijn nu bezig met een irrigatiesysteem.”

Op het landgoed zijn ook een boerderij en wijngaard gevestigd. Wie wil genieten van biologisch eten en drinken kan een abonnement nemen op een wekelijks groentepakket, fruitpakket of de pacht van tien wijnranken. Er zit groei in: jaarlijks wordt er meer verbouwd en worden er meer wijnranken bijgeplant. Naast de abonnementshouders is ook het restaurant een belangrijke afnemer. “De chefkok loopt overdag het land op om te oogsten, ’s avonds eten de gasten het op. Verser kan niet”, zegt Atse enthousiast. Ook hier kiezen de ondernemers niet voor de makkelijkste weg, want biologisch boeren op de zware kleigrond in deze regio is hard werken. De verbetering van de grond vergt inventiviteit.

Energieopwek

Uitvoeren en plannen maken gaan steeds hand in hand op het landgoed. Duurzaam energie opwekken staat hoog op het verlanglijstje. Zonnepanelen zijn er al, maar het landgoed onderzoekt daarnaast een innovatieve mogelijkheid: om warmte te halen uit compost. Een biomeiler heet zo’n composthoop waar een warmtesysteem in wordt gebouwd. “Iemand kwam spontaan met dit voorstel naar ons toe: ‘jullie hebben land, ik heb een idee’. Dus nu gaan we kijken of dat hier mogelijk is.”

Uitdaging en resultaat

“Het is drie stappen vooruit en twee stappen terug”, blikt Atse terug op het harde werk van de eerste jaren op het landgoed. “Maar hoe langer we bezig zijn, hoe makkelijker het gaat.”

Soms geven de ontwikkelingen wrijving. “De bouwmaterialen die we verzamelen liggen op het weiland. Daar krijgen we soms klachten over van buren, en dat begrijp ik best. Tot we er iets mee maken, ziet het eruit als rommel. Aan de andere kant krijgen we ook veel spontane hulp van mensen die het leuk vinden waar we mee bezig zijn.”

Hij geeft een mooi voorbeeld: de eindproducten van opdrachten die een timmerdocent aan zijn leerlingen geeft, vinden vaak een plek op het landgoed. Nestkasten voor torenvalken bijvoorbeeld. Er broedt nu al voor het derde jaar op rij een valkenpaartje.