Hoe kun je duurzaam wonen in een monument?

Er zijn twee redenen waarom een monument verduurzamen lastiger is dan een woning zonder monumentale status:

• Het gaat vaak om oudere woningen met bijzondere elementen, waardoor standaardoplossingen niet mogelijk zijn.
• De cultuurhistorische waarde van het monument mag niet worden aangetast door de duurzame oplossing.

Laat je daardoor vooral niet ontmoedigen! Ook in een monument kun je met wat extra moeite duurzaam wonen. Deze vier stappen helpen je door het proces heen:

1: Begin met eenvoudige verbeteringen

Of je nu in een monument woont of niet, sommige manieren om energie te besparen kunnen altijd. Het gaat dan om eenvoudige verbeteringen die losstaan van de cultuurhistorische waarde van het pand.

Voorbeeld
Conny: “Met radiatorfolie win je echt meer dan je denkt, omdat de warmte dan in de woning blijft en je niet de buitenmuur aan het verwarmen bent. Ook kun je dikke gordijnen voor de ramen en boven de radiatoren hangen. Ook kieren dichten kan rendement opleveren. Je kunt ook veel besparen door de ruimtes waar je niet bent helemaal af te sluiten en alleen de ruimtes te verwarmen waar je leeft.” 

2: Breng jouw situatie in kaart

Elk monument is uniek. Daarom is het belangrijk om een goed plan op te stellen, voor je gaat verduurzamen. Je kunt daarbij hulp krijgen van het Duurzaam Bouwloket. Ook kun je subsidie bij de gemeente aanvragen voor een duurzaamheidsonderzoek.

Voorbeeld
Conny: “Ramen kun je niet zomaar voorzien van isolatieglas, bijvoorbeeld omdat het glas zelf monumentaal is of omdat je de kozijnen niet mag uitfrezen. Bij een bovenmeesterswoning uit 1902 in Beverwijk met schuiframen hebben de inwoners het glas zo zorgvuldig vervangen voor glas met een hogere isolatiewaarde, dat het schuifsysteem nog steeds werkt. Een goed voorbeeld van hoe de monumentale waarde niet wordt aangetast door verduurzaming.”

3: Pak de niet-monumentale onderdelen aan

Niet alles in een monument is monumentaal. Bekijk dus goed welke delen je vergunningsvrij kunt verduurzamen.

Voorbeeld
Conny: “Een monumentaal plafond met ornamenten kun je niet isoleren, misschien kun je dan wél de vloer van de tussenverdieping isoleren. Dan kun je in ieder geval op de tussenverdieping de warmte goed vasthouden. Als je een monumentaal plafond of dak met beschermde spanten hebt, kun je niet zonder meer voor dakisolatie kiezen.”

4: Laat grotere plannen toetsen door de erfgoedcommissie

Voor veel aanpassingen is een vergunning nodig. De erfgoedcommissie beoordeelt of de aanpassingen de cultuurhistorische waarde van het gebouw niet aantasten. Beverwijk heeft lang een eigen monumentencommissie gehad, maar sinds mei 2023 geeft de erfgoedcommissie van MOOI Noord-Holland een oordeel over de vergunningaanvraag. (www.mooinoord-holland.nl)

Voorbeeld
Conny: “Voorheen waren zonnepanelen aan de voorzijde helemaal niet mogelijk, nu onder voorwaarden wel. De panelen moeten bijvoorbeeld één vlak vormen, allemaal in dezelfde richting liggen en een bepaalde afstand tot de dakrand houden. Bij rode dakpannen is het advies wel eens om zonnepanelen in terracottakleur te leggen. Gekleurde panelen zijn wel duurder en hebben een iets lagere opbrengst , maar het kan evengoed interessant zijn om toe te passen. Misschien is het mogelijk om zonnepanelen op een niet-monumentaal bijgebouw te plaatsen; zoals een garage of een schuur.”

5: Werk samen

Als blijkt dat je niet alle duurzame verbeteringen aan jouw monument kunt doorvoeren die je zou willen, is het de moeite waard om met buurtgenoten in gesprek te gaan.

Voorbeeld
Conny: “We hebben eens een vergunningaanvraag afgewezen voor een isolerende voorzetmuur bij een twee-onder-een-kapwoning, omdat de zijmuur van de woning door de dikte een heel ander beeld gaf dan de zijmuur aan de andere zijde. Als de buren aan de andere kant óók hun zijmuur isoleren met een voorzetmuur, is het aangezicht weer hetzelfde. Dit soort aanvragen moet altijd beoordeeld worden door de erfgoedcommissie.”

Meer informatie via https://www.cultureelerfgoed.nl/ of via de gemeente Beverwijk: mail naar c.vanrijn@beverwijk.nl of bel naar 0251-256256 of 06-55494272.