Bomen planten: een groene ruggengraat voor Beverwijk

Bomen geven karakter aan een buurt; dat merk je pas goed als er in een keer grote hoeveelheden verdwijnen, zoals met de storm gebeurde. Ton en Bärbel zijn niet verbaasd dat mensen ‘hun’ bomen missen. “Bomen zijn goed voor ons welbevinden”, legt Ton uit. “Uit onderzoek blijkt dat mensen die in een groene omgeving wonen, jaren langer leven.”

Het belang van bomen

“Er is nu veel meer bekend over het belang van bomen dan vroeger”, vertelt Bärbel. “In de jaren tachtig en negentig werden bomen nog wel eens gezien als een decoratief element, meer niet. Daar denken we nu heel anders over.”
Bomen zorgen voor ons: ze leveren zuurstof, zorgen voor verkoeling op hete zomerdagen, verwerken water bij hevige regenbuien en zetten CO2 om in zuurstof. Ook bieden ze vogels, insecten en kleine zoogdieren eten en beschutting. “Op een inheemse eik komen honderden insecten af.”

Meer variatie

Waar óók meer bekend over is dan voorheen, is welke boom op welke plek past. Dat is in het verleden wel eens mis gegaan, waardoor bomen niet goed gedijen. “Een verkeerde boom op de verkeerde plek maakt zo triest”, zegt Bärbel. “Ik begrijp het wel als inwoners en ondernemers zeggen dat bomen gedoe geven, als ze zo’n misser in de buurt hebben.”
Als voorbeeld geeft Ton de plaatsing van veel dezelfde bomen bij elkaar in de buurt. “In Park Overbos staan misschien zes of zeven verschillende soorten, dat is niet meer van deze tijd. Als er dan een plaag of ziekte is, gaan ze er allemaal aan. Zo’n kever of wesp is in een walhalla! We gaan dus niet meer een hele rij neerzetten van dezelfde soort.”

Ruimte om te gedijen

Een ander voorbeeld van ‘verkeerde boom, verkeerde plek’ is als de omstandigheden niet bij de soort passen. “Als je bijvoorbeeld een straat hebt met tien bomen op zes meter van elkaar, die allemaal niet genoeg ruimte hebben”, schetst Ton. “We plaatsen nu liever bomen op ‘overgangsplekken’, bijvoorbeeld een plantsoen langs die straat. Liever drie goede bomen, dan acht die niet kunnen groeien. Je gaat van kwantiteit naar kwaliteit. Uiteindelijk heb je dan meer kroonvolume: meer takken en bladeren. En dat is het belangrijkste.”

Van inheemse beuk tot Perzische slaapboom

Er is weliswaar veel bekend over de ideale standplaats voor elke boomsoort, maar toch komen Bärbel, Ton en hun collega’s ook op dit vlak voor een uitdaging te staan: “Klimaatverandering. Soorten die twintig, dertig jaar geleden een goede keuze waren, zijn dat nu niet altijd meer.”
De inheemse beuk heeft het bijvoorbeeld zwaar, vertellen ze. “We zien dat het leefgebied opschuift naar Scandinavië. Dus we proberen nu daarnaast ook een andere beukensoort te planten. Andere soorten doen het juist steeds beter bij ons. De Perzische slaapboom bijvoorbeeld, die je veel ziet in Zuid-Frankrijk, doet het hier tegenwoordig prima.”
Toch hebben inheemse soorten nog steeds de voorkeur, omdat die het meeste bijdragen aan de biodiversiteit.

Waar komen bomen?

De komende jaren werkt de gemeente aan een ‘ruggengraat’ van groen, zoals Bärbel het noemt: een groene structuur die door de hele stad loopt. “We plaatsen daarin bomen die hier min of meer van nature voorkomen. Op bepaalde plekken zetten we daarbij bomen die we kiezen om de mooie kleur of bloesem of een bijzondere groeivorm.”
“Die variatie is goed voor het welbevinden”, vult Ton aan. “Het groen in de gemeente wordt nu nog wat saai gevonden. Een bijzondere, opvallende boom geeft een gevoel van thuiskomen.”
De nieuwe aanplant is als eerste te zien langs de Plesmanweg en de Spoorsingel, waar honderden bomen worden geplant. Maar ook de herplant van bomen die door storm Poly zijn gesneuveld zal zichtbaar zijn in Park Overbos en op andere plekken.

Samenspraak

Vergroening gebeurt in samenspraak met inwoners. Ton kijkt terug op een geslaagd project waarin de Staatsliedenbuurt in overleg met inwoners is vergroend. “Groen was leidend, geen sluitpost meer.”
Daarbij kreeg hij veel positieve reacties uit de buurt. “Natuurlijk zijn er ook wel mensen die bijvoorbeeld de bladval vervelend vinden. Maar dat is niet de meerderheid. Voorheen is er wel eens te snel gekapt naar aanleiding van klachten. Dan hoor je later dat andere buren het jammer vinden dat die boom weg is. Dat willen we niet meer. We plaatsen bomen weloverwogen, op plekken waar ze oud mogen worden.”

Inbreng van inwoners en ondernemers

Bomen zijn onmisbaar om de steeds warmere zomers en de pittige regenbuien het hoofd te kunnen bieden. De gemeente kan dat niet alleen. “Veertig procent van de buitenruimte is in particulier bezit”, zegt Bärbel. “De inbreng van inwoners en ondernemers is belangrijk.” 
Ton geeft een eenvoudige starttip: “Kijk eens naar stoepen of parkeerplaatsen die snel overwoekerd raken met groen. Daaraan zie je dat weinig mensen van die plek gebruikmaken. Laat het ons weten als je zo'n plek ziet in de openbare ruimte. Daar kunnen wij dan beginnen met tegels weghalen, en er misschien een boom neerzetten.”
Bärbel: “Rondom Beverwijk hebben we prachtige natuur. Wat zou het mooi zijn als de stad en de natuur wat dichter bij elkaar komen.”